Hoofdpijn bij slaap is een veel voorkomend fenomeen en kan op verschillende momenten en manieren tot uiting komen. Hoofdpijn kan ontstaan tijdens het slapen, voor het slapen gaan en bij het wakker worden. Maar hoe komt dit en waar komt deze hoofdpijn vandaan? Op deze pagina lees je alles over hoofdpijn bij slaap, de verschillende soorten hoofdpijn en adviseren we over het oplossen van jouw klachten.
Inhoudsopgave
Hoe ontstaat hoofdpijn?
Hoofdpijn1, we kennen het allemaal en we hebben er allemaal weleens last van. Echter, wat het precies is en waar het vandaan komt dat weten de meesten niet. Om te weten hoe hoofdpijn ontstaat moet je allereerst weten dat er verschillende soorten hoofdpijn zijn. Denk bijvoorbeeld aan migraine of hoofdpijn door een ‘kater’ na het drinken van alcohol.
Wat ook belangrijk is om te weten is dat we twee soorten hoofdpijn onderscheiden: intracraniële hoofdpijn en extracraniële hoofdpijn. Intracraniële hoofdpijn komt door verwijding van arteriële bloedvaten bij de hersenen, wat wordt veroorzaakt door een tijdelijke toename van bloedtoevoer. Deze soort hoofdpijn kan het gevolg zijn van koorts, plotselinge hoge bloeddruk of een ‘kater’.
Extracraniële hoofdpijn wordt veroorzaakt door verwijding en uitzetting van de extracraniële slagaders of door aanhoudende samentrekking van de skeletspieren van het gezicht, de hoofdhuid en de nek. Overmatige vermoeidheid, nekproblemen en vermoeide ogen kunnen de oorzaak zijn.
De meeste hoofdpijn ontstaat doordat bepaalde pijngevoelige structuren in of rond het hoofd overprikkeld of beschadigd zijn. Sommige van deze structuren bevinden zich in de schedel, de rest in de weefsels die de schedel omringen of bedekken.
Soorten hoofdpijn
Er zijn verschillende vormen van hoofdpijn. De meest voorkomende soorten hoofdpijn worden hieronder uitgelegd.
- Spanningshoofdpijn: spanningshoofdpijn uit zich vaak aan het eind van de dag en komt meestal voor bij stress, vermoeidheid en spierspanningen. Spanningshoofdpijn wordt gekenmerkt door een doffe, drukkende hoofdpijn aan beide kanten van het hoofd of in het voorhoofd. Meer over spanningshoofdpijn lees je verder in dit artikel.
- Clusterhoofdpijn: clusterhoofdpijn is een erg pijnlijke vorm van hoofdpijn die in fases voorkomt. Clusterhoofdpijn brengt ondraaglijke hoofdpijn, meestal rond één van de ogen, wat zich vervolgens uitstraalt naar een groter deel van het hoofd. Meestal is clusterhoofdpijn terugkerend en heb je er herhaaldelijk last van.
- Migraine: migraine is een vorm van hoofdpijn waarbij je te maken krijgt met ernstige hoofdpijn aanvallen. Deze aanvallen gaan gepaard met andere symptomen zoals misselijkheid of braken, lichtflitsen zien, wazig zien en extreme gevoeligheid voor geluid en licht.
- Hypnische hoofdpijn: hypnische hoofdpijn is een zeldzame vorm van hoofdpijn die alleen ’s nachts optreedt tijdens het slapen. Hypnische hoofdpijn komt meestal op dezelfde tijd en sommige mensen ervaren deze hoofdpijn iedere nacht. Meer over hypnische hoofdpijn lees je verder in dit artikel.
Relatie tussen hoofdpijn en slaap
Hoofdpijn voor, tijdens of na het slapen komt vaak voor. Ongeveer 1 op de 13 mensen wordt regelmatig wakker met hoofdpijn in de ochtend. Het kan ook voorkomen dat je hoofdpijn krijgt middenin de nacht tijdens je slaap. Deze plotselinge vorm van hoofdpijn komt voor bij ongeveer 1 procent van de mensen. Wat dit precies is en wat de oorzaak is lees je hieronder.
Hoofdpijn tijdens het slapen midden in de nacht
Word jij regelmatig middenin de nacht wakker door hoofdpijn, terwijl je voor het slapen nog geen hoofdpijn had? Dan heb je mogelijk te maken met hypnische hoofdpijn.
Hypnische hoofdpijn
Hypnische hoofdpijn2 is een zeldzame vorm van hoofdpijn waar ongeveer 1 procent van de mensen mee te maken krijgt. Deze hoofdpijn ontstaat tijdens het slapen, meestal twee tot drie uur na het in slaap vallen. Deze vorm van hoofdpijn wordt ook wel ‘Wekker-hoofdpijn’ genoemd, omdat je er wakker van wordt.
Hypnische hoofdpijn duurt meestal minstens 15 minuten en kan meerdere keren per nacht of week terugkeren. De meeste mensen hebben minstens 10 keer per maand last van hypnische hoofdpijn.
Symptomen hypnische hoofdpijn
Hypnische hoofdpijn herken je aan de doffe, terugkerende kloppende hoofdpijn die optreedt tijdens het slapen. Hypnische hoofdpijn kan aan één kant van je hoofd voorkomen, of aan beide kanten.
Andere symptomen die je kunt ervaren zijn:
- Misselijkheid
- Gevoeligheid voor licht of geluid
- Tranende ogen of een loopneus
Wat veroorzaakt hypnische hoofdpijn?
De exacte oorzaak van hypnische hoofdpijn is niet bekend. Deze hoofdpijn komt vaak voor tijdens de REM-slaap, waardoor onderzoekers denken dat een deel van de hersenen betrokken is bij het activeren van de pijn. Hypnische hoofdpijn wordt ook in verband gebracht met een verstoring in de melatonine waardes. Echter, onderzoekers weten de oorzaak helaas nog niet.5
Wel is bekend welke mensen het meest te maken krijgen met hypnische hoofdpijn. Oudere mensen en vrouwen hebben de meeste kans op hypnische hoofdpijn. 90% van de mensen met hypnische hoofdpijn zijn 50 jaar of ouder.
Wakker worden met hoofdpijn in de ochtend
Zogeheten ‘ochtendhoofdpijn’3 komt veel vaker voor dan hypnische hoofdpijn. Ongeveer 1 op de 13 mensen heeft regelmatig hoofdpijn in de ochtend. Alles over de oorzaak van ochtendhoofdpijn lees je hieronder.
Wat veroorzaakt hoofdpijn in de ochtend?
Met hoofdpijn wakker worden in de ochtend is niet fijn, maar kan gelukkig wel worden bestreden. Ook is er veel bekend over de oorzaken van ochtendhoofdpijn.
Hoofdpijn in de ochtend kan worden veroorzaakt door een aantal slaap- en gezondheidsstoornissen, evenals door persoonlijke gewoonten. Slaapapneu, migraine, slaaptekort en slapeloosheid zijn veel voorkomende oorzaken. Ook te veel slapen kan leiden tot hoofdpijn bij het wakker worden. Andere oorzaken zijn tandenknarsen in de nacht, stress, alcoholgebruik (een ‘kater’) en bijwerkingen van medicijnen.4
Wil je jouw ochtendhoofdpijn oplossen dan is het allereerst belangrijk om de oorzaak te achterhalen. Meer tips lees je verderop in dit blog.
Wakker worden met hoofdpijn en nekpijn
Wakker worden met hoofdpijn kan gepaard gaan met pijn in de nek. Dit kan komen door uitstraling van de hoofdpijn naar de nek en schouders, maar ook door bijvoorbeeld slapen op een slecht kussen of matras. Een slechte slaaphouding kan ook de oorzaak zijn.6
Mogelijke oplossingen zijn een betere slaaphouding, een beter matras, een orthopedisch kussen of een hoofdkussen tegen nekklachten.
Spanningshoofdpijn
Spanningshoofdpijn is de meest voorkomende hoofdpijn. Spanningshoofdpijn zorgt voor milde, gemiddelde of erge pijn achter je ogen, in je hoofd en in je nek. Meestal komt spanningshoofdpijn tot uiting aan het eind van de dag of voor het slapen.7
Oorzaak spanningshoofdpijn
De exacte oorzaak van spanningshoofdpijn is niet bekend. Onderzoekers vermoeden wel mogelijke oorzaken, maar hebben nog niet het volledige bewijs. Wel wordt spanningshoofdpijn in verband gebracht met verschillende ‘veroorzakers’ zoals:
- Stress
- Alcohol
- Gebitsproblemen (knarsen)
- Vermoeide en droge ogen
- Vermoeidheid
- Roken
- Verkoudheid of griep
- Migraine
- Slechts houding
- Cafeïne
- Emotionele stress
- Niet genoeg water drinken
- Slaapgebrek
Gelukkig valt er veel te doen tegen spanningshoofdpijn. Ontspannen en stress verminderen kan voor jou een oplossing zijn. De oplossing is afhankelijk van de oorzaak van jouw hoofdpijn. Wat in ieder geval helpt om de spieren te ontspannen en tot ontspanning te komen zijn een infraroodlamp, infrarood deken en een massagekussen.
Belangrijke adviezen tegen hoofdpijn bij slaap
Voor je de tips gaat lezen is het belangrijk om te weten dat de oplossing afhankelijk is van de oorzaak van jouw klachten en hoofdpijn. Stel daarom eerst de oorzaak vast voor je op zoek gaat naar oplossingen. De oorzaak van de hoofdpijn bij slaap is voor iedereen anders, evenals de oplossing.
Hieronder staan meerdere adviezen om de oorzaak van jouw hoofdpijn te achterhalen en om ervanaf te komen. Gebruik de adviezen om informatie te verzamelen voor jouw probleem. Raadpleeg eventueel een arts wanneer je klachten regelmatig en in erge vorm terugkeren.
Adviezen bij regelmatige ochtendhoofdpijn:
- Bepaal in overleg met je arts de oorzaak van je klachten.
- Volg een vast slaapritme: ga iedere dag op dezelfde tijd slapen en wordt iedere dag op dezelfde tijd wakker.
- Train regelmatig, maar niet in de avond vlak voor het slapen.
- Zorg voor een optimale slaapomgeving (donker, koel en zonder geluidsoverlast). Gebruik eventueel slaap oordoppen of een slaapmasker.
- Verander je dagelijkse gewoontes om te ontspannen. Neem bijvoorbeeld een bad voor het slapen, lees een boek of ga mediteren.
Andere tips en mogelijke oplossingen hoofdpijn bij slaap:
- Verminder stress
- Ontspan meer
- Slaap gestructureerd
- Sport regelmatig (maar niet in de avond)
- Eet gezond
- Drink dagelijks meer water en drink een glas water voor het slapen gaan
- Laat regelmatig masseren
- Gebruik (slaap)medicatie
*Let op: de meeste tips hierboven zijn algemene adviezen en niet persoonsgebonden. Raadpleeg je arts voor de beste oplossing.
Andere slaapproblemen?
Slaapwijsheid is expert op het gebied van beter slapen. Mocht je regelmatig slaapproblemen hebben dan raden we je aan om ook onze andere artikelen en pagina’s te lezen. Het is ons doel om lezers correct te informeren over slaap en producten die slaap bevorderen. Bekijk bijvoorbeeld onze slaap tips, natuurlijke slaapmiddelen en artikelen over slaapproblemen.
Mocht je nog vragen hebben over hoofdpijn bij slaap of een andere vraag over slaap, laat dan een reactie achter. Onze slaapexperts zullen je zo goed mogelijk proberen te helpen.
Veelgestelde vragen over hoofdpijn bij slapen
Waarom krijg ik hoofdpijn bij het slapen?
Er zijn verschillende redenen waarom mensen hoofdpijn kunnen krijgen tijdens het slapen. Een veelvoorkomende oorzaak is spanning in de spieren van de nek en de schedel. Dit kan worden veroorzaakt door een slechte slaaphouding, een oncomfortabel kussen of matras, of door stress en angst die zich tijdens de slaap manifesteren.
Wat is slaaphoofdpijn?
Slaaphoofdpijn is een specifieke vorm van hoofdpijn die alleen optreedt tijdens het slapen. De pijn kan mild tot ernstig zijn en wordt vaak gekenmerkt door een kloppend of bonzend gevoel. Slaaphoofdpijn kan worden veroorzaakt door een aantal factoren, waaronder een verandering in de bloeddruk, overmatig gebruik van slaapmiddelen of pijnstillers, en slaapapneu.
Hoe kan ik hoofdpijn tijdens het slapen voorkomen?
Er zijn verschillende manieren waarop je hoofdpijn tijdens het slapen kunt voorkomen. Ten eerste is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je slaaphouding en slaapomgeving zo comfortabel mogelijk zijn. Een goed kussen en matras kunnen helpen om spanning in de nek en schedel te verminderen. Ook het verminderen van stress en angst kan helpen om hoofdpijn tijdens het slapen te voorkomen.
Daarnaast is het belangrijk om te zorgen voor een regelmatig slaapschema en voldoende slaap, zodat je lichaam en geest voldoende kunnen herstellen en zich kunnen ontspannen. Als je nog steeds last hebt van hoofdpijn tijdens het slapen, kan het raadzaam zijn om een arts te raadplegen om de onderliggende oorzaak te achterhalen en een passende behandeling te krijgen.
Bronnen
1 Headache
2 Hypnic (Nighttime) Headaches
3 Morning Headaches: Why Do I Wake Up With A Headache?
4 Prevalence and Risk Factors of Morning Headaches in the General Population
