Niet wakker kunnen worden is een probleem dat vaak voorkomt onder volwassenen. Het is het fenomeen waarbij iemand moeite heeft om zijn ogen te openen en op te staan. Soms gaat het gepaard met ernstigere problemen, zoals slaapverlamming. Mensen die dit hebben kunnen soms minutenlang hun lichaam niet bewegen, terwijl ze wel wakker zijn. Dit kan een zeer beangstigende ervaring zijn.
We hopen niet dat het zo ernstig is bij jou, maar het is wel mogelijk. De oorzaken van niet wakker kunnen worden zijn verschillend. Ook de eventuele behandeling van het probleem. Daarom lees je hieronder alles over de verschillende oorzaken, symptomen en eventuele oplossingen.
Inhoudsopgave
Oorzaken van niet wakker kunnen worden
- Slaaptekort is een van de meest voorkomende oorzaken van niet wakker kunnen worden. Als iemand niet genoeg slaap krijgt, worden lichaam en geest moe en traag, waardoor het moeilijk wordt om ’s morgens wakker te worden. Helemaal wanneer een persoon regelmatig te weinig slaapt.
- Een gebrek aan kwalitatieve slaap kan ook leiden tot moeite met wakker worden, omdat je lichaam onvoldoende herstellende rust krijgt. Wat het wel nodig heeft. Dit zorgt ervoor dat je minder makkelijk wakker wordt.
- Overslapen kan ook een oorzaak zijn van moeilijk wakker worden. Bij overslapen heeft het lichaam voldoende slaap gekregen, maar blijf je toch slapen. Dit kan ertoe leiden dat je moeilijk wakker wordt, ondanks dat je voldoende uren hebt geslapen. Dit komt omdat je mogelijk opnieuw in een diepe slaap terecht bent gekomen.
- Een andere factor die bijdraagt tot moeilijk wakker worden is slapeloosheid. Mensen met slapeloosheid kunnen moeite hebben om in slaap te vallen of te blijven gedurende de nacht, door verschillende oorzaken zoals spanning of onrust. Als gevolg daarvan krijgen ze niet genoeg rustgevende slaap, waardoor ze vaak ’s ochtends moeilijk wakker te worden, zelfs als ze ’s nachts uiteindelijk toch in slaap weten te vallen.
- Het gebruik van medicijnen zoals antidepressiva of kalmeringsmiddelen kunnen je waakzaamheid verstoren, waardoor het signaal om wakker te worden en op te staan wordt geblokkeerd.
- Ten slotte kunnen medische problemen zoals narcolepsie en OSAS leiden tot moeite hebben met wakker worden. Beide dragen aanzienlijk bij tot een slechte kwaliteit van de totale slaap, waardoor het ’s morgens moeilijk is om uit bed te komen. Ook wanneer je mogelijk voldoende uren hebt geslapen.
Moeilijk of niet wakker kunnen worden kan ook oorzaken hebben gerelateerd aan leefstijl of onderliggende medische problemen. Om te bepalen wat er bij jou aan de hand is moet je op zoek gaan naar de oorzaak van het probleem.
3 belangrijke symptomen waar je op moet letten
Moeilijk wakker worden is een veel voorkomend probleem en kan dus verschillende oorzaken hebben. Om vast te stellen of jij daadwerkelijk een probleem hebt is het goed om na te gaan of je onderstaande symptomen hebt.
- Een suf gevoel na het wakker worden: een van de belangrijkste symptomen van slecht wakker kunnen worden is een suf of gedesoriënteerd gevoel bij het ontwaken. Dit kan zich uiten als een onvermogen om zich te concentreren op taken die concentratie of geheugen vereisen.
Het kan er ook toe leiden dat iemand zich de hele dag futloos voelt en moeite heeft om wakker te blijven tijdens activiteiten die normaal niet vermoeiend zijn, zoals televisie kijken of boeken lezen. - Moeite hebben met het openen van de ogen: dit is ook een belangrijk symptoom. Normaal moet het geen probleem zijn om je ogen te open wanneer je voldoende hebt geslapen.
- Stijfheid of verlamming in de spieren: sommige mensen ervaren stijfheid of verlamming in de spieren en hebben moeite met bewegen. Ook wanneer ze volledig bij bewustheid zijn (wakker zijn). Dit is misschien een beetje een angstige situatie.
Deze drie symptomen wijzen vaak op onderliggende problemen waardoor iemand slecht of niet wakker kan worden. Mocht je een van deze symptomen of een combinatie ervaren dan is het verstandig om medisch advies in te winnen. Helemaal wanneer je het niet vertrouwd.
Behandelingen voor niet wakker kunnen worden
Rust is een fundamentele voorwaarde voor een goed welzijn, en als we er niet genoeg van krijgen, kunnen de gevolgen ernstig zijn. Voor mensen die moeite hebben om ’s ochtends op te staan, zijn er verschillende behandelingen om hun slaappatroon te herstellen.
- Cognitieve gedragstherapie (CGT): een populaire behandeling voor niet kunnen opstaan is cognitieve gedragstherapie. Deze behandeling richt zich op het identificeren van gedrags- en denkpatronen die bijdragen aan het moeilijk wakker worden. Het doel is om veranderingen aan te brengen in gewoonten en gedragspatronen zodat iemand beter slaapt en alerter wakker wordt.
- Lichttherapie: een andere effectieve behandeling voor het niet wakker kunnen worden is lichttherapie. Heldere verlichting op bepaalde momenten van de dag of nacht kan helpen de lichaamsklok te resetten en overdag het waken en ’s nachts de slaperigheid te bevorderen. In verschillende studies is aangetoond dat lichttherapie een doeltreffende manier is om de slaapcyclus te verbeteren.
Uiteraard verschilt per persoon of er een behandeling nodig is en welke. Het hangt onder andere af van de ernst van de klachten. Je arts weet hier alles van.
Tips om beter wakker te worden
Opstaan kan een uitdaging zijn voor mensen met slaaptekort, vooral als de zon opkomt. Om ervoor te zorgen dat je ’s ochtends sneller en alerter opstaat, volgen hier enkele tips:
- Zet je wekker 30 minuten voor je uit bed moet: dit geeft je lichaam de tijd om van de slaap- naar de waakstand te gaan zonder dat je je opgejaagd of gestrest voelt.
- Kies een vaste bedtijd: een regelmatig slaap- en waakschema kan ook helpen. Kies een bedtijd waarbij je dagelijks voldoende slaap krijgt, omdat dit het ontwaken in de ochtend veel makkelijker maakt.
- Klik het “snoozen” niet direct weg: ben je iemand die werkt met een snooze-alarm, druk dan niet meteen op snooze. Neem in plaats daarvan een paar momenten om een beetje wakker te worden. Rek je even uit, beweeg een beetje en probeer langzaam je ogen te opnenen. Zodra je je wakker genoeg voelt, probeer dan direct uit bed te stappen en iets actiefs te doen, zoals een wandeling of wat lichte rekoefeningen. Dit verhoogt de alertheid en verbetert de doorbloeding van het lichaam, wat de vermoeidheid overdag kan verminderen.
Het beste is om helemaal niet te “snoozen” en direct op te staan (indien mogelijk). - Open de gordijnen: een andere tip is om jezelf ’s ochtends direct bloot te stellen aan natuurlijk licht, omdat zonlicht een natuurlijk signaal geeft aan het lichaam dat het tijd is om wakker te worden. Hiermee herinner je je lichaam er zachtjes aan dat het tijd is voor een nieuwe dag.
Andere klachten die mensen ervaren
Moeilijk of niet wakker kunnen worden is vervelend, maar het kan erger zoals je eerder hebt gelezen. Hieronder staan twee veel voorkomende problemen die gerelateerd zijn aan het probleem van moeilijk wakker worden.
Je ogen niet open krijgen bij het ontwaken
Wanneer je ’s morgens wakker wordt, maar je ogen niet kunt openen, kan dat een frustrerende en beangstigende ervaring zijn. Dit verschijnsel staat bekend als slaapverlamming en komt verrassend vaak voor bij volwassenen. Het doet zich voor wanneer het lichaam er niet in slaagt de overgang te maken van een diepe slaap naar een lichtere slaap- of waakfase.
Het gebeurt dus meestal tijdens de overgang tussen deze twee stadia. Tijdens deze periode kunnen mensen het gevoel hebben dat ze enkele seconden tot minuten hun ogen niet kunnen openen of zelfs helemaal niet kunnen bewegen.
Om het risico op deze klachten te verminderen is het belangrijk om veranderingen aan te brengen in je levensstijl en betere slaapgewoonten aan te leren, zoals:
- Elke avond op hetzelfde tijdstip naar bed gaan
- Laat op de dag geen cafeïne consumeren
- Blootstelling aan blauwlicht voor het slapengaan beperken (bijvoorbeeld van je telefoon of televisie)
- Niet te lang en vaak overdag dutten
- Regelmatig bewegen gedurende de dag
- Een ideale slaapomgeving creëren met geschikte temperaturen en lage geluidsniveaus
- Stress beheersen door ontspanningsactiviteiten zoals yoga of meditatie
Wakker worden en niet kunnen bewegen
Wakker worden en niet kunnen bewegen is een verschijnsel dat bekend staat als slaapverlamming. Het is een toestand waarbij je geest eerder ontwaakt dan je lichaam, waardoor je gedurende enkele seconden of minuten niet kunt bewegen of spreken. Deze staat van bewustzijn kan zeer verontrustend en angstaanjagend zijn voor de persoon die het ondergaat.
Slaapverlamming kan verschillende oorzaken hebben, maar ontstaat meestal door een verstoord slaappatroon of onvoldoende slaap. Stress, depressie, angst en bepaalde medicijnen kunnen ook bijdragen tot deze aandoening. In sommige gevallen kan erfelijkheid een rol spelen.
Is slaapverlamming gevaarlijk?
De symptomen van slaapverlamming kunnen heel verontrustend zijn. Toch is het meestal niet gevaarlijk, tenzij het dusdanig ernstig is of je er zeer frequent last van hebt. In dat geval is het aan te raden om het probleem te bespreken met je arts.
Voor mensen die vaak last hebben van slaapverlamming, kan professionele behandeling nodig zijn. Behandelingen variëren en zijn afhankelijk van de oorzaak, maar omvatten vaak veranderingen in levensstijl, zoals het verkrijgen van een meer rustgevende slaap. Cognitieve gedragstherapie (CGT) is ook nuttig gebleken bij de behandeling van slaapverlamming. Tenslotte zijn er medicijnen die ook het probleem kunnen bestrijden.
Conclusie
Niet wakker kunnen worden kan een frustrerende en desoriënterende ervaring zijn. Helemaal wanneer er ook slaapverlamming optreed. Hoewel de oorzaken divers kunnen zijn, zijn er gelukkig veel oplossing voor het probleem die bijdragen aan het herstellen van de slaapcyclus.
Ook kan het probleem worden verholpen met veranderingen in je slaapritme en leefstijl. Met een beetje inspanning hoeft het moeilijk wakker kunnen worden (hopelijk) geen probleem meer te zijn in jouw leven.
*de Slaap-ID aanvragen is geheel vrijblijvend.
Benieuwd naar hoe anderen de SlaapID meting ervaren? Lees het artikel van Jasper en Marlies
