Blauw licht staat de steeds meer in de belangstelling vanwege het negatieve effect op onze gezondheid en slaap. Overmatige blootstelling aan blauw licht heeft een steeds grotere impact op ons leven. Daarom lees je in deze blog alles over blauw licht, de verschillen met wit licht en welke impact het heeft op de gezondheid en onze slaap.
Inzicht in de nadelen van overmatige blootstelling aan blauw licht is essentieel voor het behoud van een optimaal welzijn en het wel of niet bestrijden van het probleem.
Inhoudsopgave
Wat is blauw licht?
Blauw licht is een soort licht met een korte golflengte en een hoge energie. Hierdoor is het een van de krachtigste vormen van elektromagnetische straling in ons dagelijks leven. Het komt zowel voor in natuurlijk zonlicht als in kunstmatige bronnen zoals Ledlampen, computerschermen en smartphones.
Het menselijk oog neemt blauw licht waar als koele kleuren van diep indigo tot helder azuurblauw. De zon zendt alle kleuren van het zichtbare spectrum uit, maar de blauwe golflengten komen vooral overdag voor vanwege hun hogere energieniveau.
Dit betekent dat we de hele dag worden blootgesteld aan blauw licht. Net name buiten of in de buurt van ramen.
Natuurlijk versus kunstmatig blauw licht
- Natuurlijk blauw licht: natuurlijk blauw licht in zonlicht speelt een essentiële rol bij het reguleren van ons circadiane ritme (de interne klok van het lichaam). Deze interne klok is verantwoordelijk voor de slaap-waakcycli.
Blootstelling aan natuurlijk blauw licht gedurende de dag helpt ons alert en energiek te blijven en verbetert onze stemming en cognitieve functies. - Kunstmatig blauw licht: kunstmatig blauw licht wordt uitgezonden door elektronische apparaten zoals televisies, computers, tablets en smartphones. Hoewel deze moderne apparaten talrijke voordelen bieden voor productiviteit en vermaak, zenden ze ook buitensporige hoeveelheden geconcentreerde blauwe golflengten uit. Deze kunnen leiden tot gezondheidsproblemen.
Overmatige blootstelling aan kunstmatig blauw licht is een groot probleem en heeft een behoorlijke impact op je slaap en gezondheid.
We worden steeds vaker en langer blootgesteld aan blauwlicht via schermen. Om de negatie gevolgen ervan te beperken is het belangrijk om te begrijpen hoe overmatige blootstelling het algemene welzijn beïnvloedt en hoe je schade kunt voorkomen.
Verschil tussen blauw licht en wit licht (en waarom het schadelijk is)
Het belangrijkste verschil tussen blauw licht en wit licht ligt in hun golflengte en energieniveau. Beide soorten licht essentieel voor ons dagelijks leven, maar hebben verschillende kenmerken die ons welzijn beïnvloeden.
Golflengtes en energieniveaus
Blauw licht heeft een kortere golflengte (tussen 380 nm en 500 nm) in vergelijking met andere kleuren in het spectrum, wat betekent dat het meer energie bevat en een grote impact heeft op het lichaam. Anderzijds bestaat wit licht, zoals zonlicht of gloeilampen, uit alle kleuren van het zichtbare spectrum gecombineerd in gelijke intensiteit.
Mogelijke gevolgen voor de gezondheid:
De hogere energieniveaus van blauwe golflengten maken ze potentieel schadelijk bij overmatige blootstelling. Het heeft vooral een grote invloed op slaap en daardoor ook op je gezondheid (1).
Blauw licht kan de melatonineproductie verstoren en het begin van de slaperigheid vertragen, vooral s’ avonds. Deze verstoring van ons natuurlijke circadiaanse ritme kan leiden tot problemen om in slaap te vallen of in slaap te blijven gedurende de nacht.
Bovendien wordt blauw licht in verband gebracht met overbelasting van de ogen, ook digitale oogvermoeidheid genoemd. Dit is een aandoening die optreedt wanneer de ogen vermoeid raken van langdurig staren naar schermen. Symptomen van digitale oogvermoeidheid zijn droge ogen, ongemak, wazig zicht en hoofdpijn.
Wit licht veroorzaakt deze problemen meestal niet vanwege de lagere energieniveaus en de bredere samenstelling van het spectrum.
Effect van blauw licht op de gezondheid
Kort gezegd kan overmatige blootstelling aan blauw licht nadelige gevolgen hebben voor onze lichamelijke en geestelijke gezondheid. Het kan leiden tot vermoeide ogen, hoofdpijn, concentratieproblemen, verstoorde slaappatronen en meer.
- Vermoeide ogen: vermoeide ogen door overmatig staren naar schermen, ook bekend als computer vision syndrome of digitale oogvermoeidheid, is een veel voorkomend probleem. Deze aandoening treedt op wanneer de ogen vermoeid raken van langdurig staren naar schermen. Hierdoor ontstaan symptomen zoals droogheid, irritatie, wazig zicht en ongemak in de ogen.
Een belangrijke factor die bijdraagt aan digitale oogvermoeidheid is het hoogenergetische blauwe licht dat wordt uitgezonden door elektronische apparaten zoals computers, smartphones en tablets. - Hoofdpijn: de relatie tussen blootstelling aan blauw licht en hoofdpijn is de afgelopen jaren uitgebreid bestudeerd. Het is gebleken dat langdurige blootstelling aan kunstmatige bronnen van blauw licht migraine kan veroorzaken of bestaande hoofdpijnsymptomen kan verergeren.
Dit komt opnieuw door de hoge energieniveaus, die overstimulatie van het visuele verwerkingscentrum van de hersenen veroorzaken (1). - Concentratieproblemen: naast fysieke ongemakken zoals vermoeide ogen en hoofdpijn, kan blauw licht ook cognitieve functies zoals concentratie en geheugenverlies aantasten. Dit is vooral problematisch voor studenten die lange uren studeren met hun laptop of andere digitale apparaten die blauw licht uitzenden (2). Ook steeds meer mensen met een kantoorbaan hebben dit probleem.
Alles over blauwlicht en concentratie lees je in onze andere blog.
Effect van blauw licht op de slaap
De impact van blootstelling aan blauw licht op de slaapkwaliteit is een ander belangrijk punt van zorg. Studies hebben aangetoond dat blootstelling aan blauw licht vóór de slaap de productie van melatonine kan onderdrukken, waardoor het begin van de slaperigheid wordt vertraagd en er problemen kunnen ontstaan bij het in slaap vallen of blijven.
Blauw licht heeft veel potentiële nadelen die onze gezondheid en slaapkwaliteit kunnen beïnvloeden. Daarom is het van cruciaal belang om de effecten van blauw licht op de slaap te begrijpen, zodat je weloverwogen keuzes kunt maken over het gebruik ervan.
Melatonine onderdrukking en vertraagde slaapaanvang
Onderzoek heeft aangetoond dat blootstelling aan blauw licht in de avonduren de melatonineproductie in ons lichaam kan onderdrukken.
Uit een studie bleek dat deelnemers die werden blootgesteld aan blauw licht een vertraging van ongeveer 30 minuten ondervonden in hun melatonine-aanvang in vergelijking met degenen die werden blootgesteld aan gewoon wit licht.
Deze onderdrukking van melatonine leidt tot problemen om in slaap te vallen of te blijven gedurende de nacht. Het veroorzaakt ook een algemene vermindering van de totale slaaptijd en heeft een negatieve invloed op de slaapkwaliteit.
Verstoring van de REM-slaap
Overmatige blootstelling aan blauw licht beïnvloedt niet alleen de melatoninespiegel, maar ook de REM-slaap (Rapid Eye Movement). Dit is een cruciale fase van de diepe herstellende slaap waarin dromen en herinneringen worden geconsolideerd.
Volgens onderzoek van het Sleep Journal hadden mensen die ’s nachts aan meer schermtijd werden blootgesteld een kortere REM-duur dan degenen die hun schermtijd beperkten.
Wanneer je onvoldoende herstellende slaap hebt heeft dat een grote impact op de slaapkwaliteit, dagelijks leven en je gezondheid.
Meer lezen over blauw licht en slaap?
Alles over blauw licht en slaap lees je in onze andere blog. Zoals je mogelijk weet is Slaapwijsheid een platform dat mensen helpt om hun slaapkwaliteit te bevorderen. Omdat blauw licht een serieus probleem is en het een goede slaapkwaliteit bij veel mensen in de weg zit, vinden wij het extra belangrijk om hier aandacht aan te besteden.
5 tips om blootstelling aan blauw licht te verminderen en schade te beperken
Om je slaapkwaliteit en algemene gezondheid te beschermen, is het essentieel om de blootstelling aan blauw licht te minimaliseren. Vooral tijdens de avonduren. Hier zijn enkele praktische tips die je kunt volgen:
- Neem regelmatig een pauze: neem regelmatig pauzes van schermen met behulp van de 20-20-20 regel. Kijk elke 20 minuten 20 seconden naar iets op 20 meter afstand.
- Scherminstellingen aanpassen: pas de instellingen voor schermhelderheid en kleurtemperatuur aan om de uitstoot van blauw licht te verminderen. Schakel eventueel de nachtmodus in om de uitstoot van blauwlicht te verminderen.
- Gebruik blauw licht filterende apps: gebruik blauw licht filterende apps of software op je apparaten. De meeste apparaten hebben ook een nachtmodus.
- Gebruik een blauwlicht bril: om overmatige blootstelling aan blauwlicht te voorkomen kun je een speciale blauw licht bril kopen. Overweeg met name om ’s avonds een blauw licht blokkerende bril te dragen als je elektronische apparaten moet gebruiken.
- Maak een routine voor het slapengaan: probeer een avondroutine te ontwikkelen waarbij je de lichten dimt en geen schermen meer gebruikt voor het slapen. Het liefst minimaal anderhalf uur voor het slapen.
Het is ook aan te raden om ontspannende activiteiten op in je nachtelijke routine op te nemen, zoals het lezen van een boek, mediteren of het nemen van een warm bad.
Deze stappen helpen de negatieve effecten van blootstelling aan blauw licht te verminderen en dragen bij aan een beter algemeen welzijn. Vergeet niet dat het prioriteit geven aan gezonde slaapgewoonten cruciaal is voor het behoud van een optimale geestelijke en lichamelijke gezondheid.
Conclusie
Blauw licht is dus een soort zichtbaar licht met een hoge energiewaarde. Blauw licht kan ons circadiane ritme verstoren door de melatonineproductie te onderdrukken, waardoor we moeilijk in slaap kunnen vallen of blijven.
Gelukkig zijn er manieren om blootstelling aan blauwlicht te beperken. Gebruik een schermfilter of draag een blauwlicht filterende bril. Het is ook belangrijk om je routine voor het slapen aan te passen en blauw licht te vermijden.
Als u meer wilt weten over hoe blauw licht je slaap beïnvloedt en wat je eraan kunt doen, lees dan vooral onze andere blogs voor nuttige tips en hulpmiddelen.
*de Slaap-ID aanvragen is geheel vrijblijvend.
Benieuwd naar hoe anderen de SlaapID meting ervaren? Lees het artikel van Jasper en Marlies
