Ochtendhoofdpijn: Wakker Worden Met Hoofdpijn

Als je in de ochtend opstaat met hoofdpijn is dat natuurlijk niet de beste start van je dag. Wanneer je met hoofdpijn wakker wordt, wordt dit ook wel ochtendhoofdpijn genoemd. Ochtendhoofdpijn heeft uiteraard gevolgen op je humeur op dat moment én de rest van je dag. Wist je dat maar liefst een op de dertien personen in de ochtend met hoofdpijn opstaat? Het is een veelvoorkomend probleem. De oorzaken van wakker worden met hoofdpijn kunnen divers zijn. Een slechte nachtrust door een slaapstoornis zou kunnen resulteren in hoofdpijn in de vroege ochtend. Ook kan gedrag of kunnen bepaalde gewoonten ervoor zorgen dat je barstende koppijn hebt. Later in dit artikel wordt ingegaan op de oorzaken van deze hoofdpijn. Eerst wordt ingegaan op de symptomen van ochtend hoofdpijn.

Ochtendhoofdpijn en je hersenen

Wakker worden met hoofdpijn zorgt ervoor dat je jouw dag onaangenaam begint. Wanneer je wakker wordt, geldt dat ook voor bepaalde delen van je hersenen. Het is alsof ze uit de slaapstand komen en ontwaken. Je hersenen reageren dan sneller op geluid, aanraking en op de manier hoe je ligt. In deze fase van wakker worden ben je zeer hoog gevoelig voor prikkels om je heen. Je bent daardoor ook vatbaarder om pijn te ervaren. Dit komt door de hypothalamus in de hersenen.

De hypothalamus is onderdeel van je hersenen en reguleert veel functies in het lichaam, zoals de bloeddruk, hartslag, honger, dorst en lichaamstemperatuur. Dit onderdeel van je hersenen is ook betrokken bij zowel slaap als bij pijn, en kan er dus voor zorgen dat mensen wakker worden met hoofdpijn.

De hypothalamus is extra alert bij het wakker worden. Dit kan betekenen dat je tijdens je slaap misschien een verkeerde lichaamshouding hebt gehad en er toen niets van voelde. Je voelde dus de pijn niet terwijl je sliep. Je hersenen zorgen ervoor dat je nogal ongevoelig wordt voor pijnprikkels in je slaap. Je kunt dat wel ervaren in de ochtend wanneer je weer wakker wordt. Je kunt dan wakker worden met hoofdpijn door de normale verhoogde gevoeligheid bij het ontwaken.

Verschillende factoren die ochtendhoofdpijn veroorzaken

• Slaapapneu (OSA)
  Je hebt tijdens je slaap een abnormale ademhaling als je slaapapneu hebt. Een symptoom van slaapapneu is dat je meerdere keren in de nacht stopt met ademen. Je hebt dan lange pauzes waarbij je niet ademt en dat kan zuurstoftekort als gevolg hebben. Een zuurstoftekort kan weer allerlei gevolgen hebben, namelijk hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid etc. In ernstige gevallen leidt het tot aantasting van het geheugen en zelfs tot een herseninfarct (beroerte).
  
  Ongeveer twee tot negen procent van de volwassenen heeft de slaapstoornis obstructief slaapapneu. Hoofdpijn in de ochtend is een van de veelvoorkomende symptomen van OSA. In een onderzoek rapporteerde bijna dertig procent van de deelnemers last te ondervinden van chronische hoofdpijn in de ochtend. De precieze relatie tussen OSA en wakker worden met hoofdpijn is niet duidelijk.

• Snurken
  Niet iedereen die snurkt, heeft slaapapneu of een andere slaapstoornis. Het is wel zo dat als je snurkt de kans groot is dat je volgende ochtend opstaat met hoofdpijn. In een onderzoek waar ongeveer 270 mensen die frequent snurken aan meededen, stond bijna een kwart van de deelnemers regelmatig op met hoofdpijn. Wanneer snurken de oorzaak van het probleem lijkt te zijn, is dit wellicht op te lossen met een anti snurk kussen, snurkbeugel of andere anti-snurkmiddelen.

• Migraine
  Migraine of hoofdpijn dat steeds terugkeert, komt vaak voor in de ochtend. Je lichaam kan dan veel adrenaline aanmaken, en dat kan leiden tot een migraineaanval. Migraine begint vaak eerst als hoofdpijn en wordt steeds intenser qua pijn. Ook kan migraine zorgen voor hoofdpijn tijdens het slapen, wat hypnische hoofdpijn heet.

• Insomnia of slapeloosheid
  Mensen die met slaapgebrek te kampen hebben, hebben vaak last van wakker worden met hoofdpijn. Als je aan de slaapstoornis insomnia of slapeloosheid lijdt, heb je een hoog risico om op te staan met enorme koppijn. Slapeloosheid houdt in dat je moeite hebt om in slaap te vallen of om goed door te slapen. Dit resulteert in een tekort aan slaap in de nacht en vermoeidheid overdag, wat op zijn beurt weer resulteert in wakker worden met hoofdpijn.

• Circadiane ritmestoornis (CRSD)
  Ons slaap-waakritme wordt afgesteld aan de hand van onze biologische klok die 24 / 7 aan het “tikken” is. Dit wordt ook wel de circadiane of circadiaanse klok genoemd. Wanneer deze klok ontregeld is, heeft dat invloed op ons slaapritme en slaap. Deze complexe klok wordt door allerlei waarnemingen zoals licht en temperatuur, maar ook door hormonen aangestuurd. Als je bijvoorbeeld een jetlag hebt, is je circadiaanse klok even van slag. Wanneer deze ontregeling structureel van aard is, mag je spreken van een circadiaanse ritme stoornis. Mensen met een circadiaanse ritmestoornis hebben vaker hoofdpijn in de ochtend dan mensen zonder een slaapstoornis.

• Te lang slapen
  Je kunt ook hoofdpijn in de ochtend krijgen als je te veel slaapt. Een teveel aan slaap wordt ‘overslapen’ genoemd. Als je slecht hebt geslapen, maar eveneens te lang hebt geslapen, heb je een hogere kans op een intensere vorm van hoofdpijn in de ochtend. Langer je oogjes dichtdoen is niet altijd even goed. Lees ook eens ons artikel over hoeveel uur slaap je nodig hebt, om te voorkomen dat je te veel slaapt en wakker wordt met hoofdpijn.

• Bruxisme oftewel tandenknarsen en kaakklemmen
  Tandenknarsen en het op elkaar klemmen van de tanden en kiezen, kunnen ervoor zorgen dat je wakker wordt met hoofdpijn. Tandenknarsen is dus niet alleen slecht voor je gebit, met als tandslijtage en tandvlees beschadiging tot gevolg. Het veroorzaakt ook nog eens spierpijn en hoofdpijn.

• Kater
  Deze had je waarschijnlijk al zien aankomen… Wanneer je in de avond veel gedronken hebt (minstens zes alcoholische drankjes) dan kun je de volgende ochtend wel een kater én hoofdpijn verwachten. Wanneer je alcohol in de avond drinkt, heeft dat sowieso een negatief effect op je slaap en kan dat al leiden tot ochtendhoofdpijn. Het klopt dat je sneller in slaap valt wanneer je alcohol hebt gedronken, maar je slaapt er wel slechter van. Je slaap wordt verstoord en leidt tot wakker worden met hoofdpijn. Je moet daarnaast vaker ’s nachts naar toilet en verliest onnodig vocht. Je kunt dan al een milde vorm van uitdroging oplopen. Een droge mond is al een teken dat je veel vocht verliest. Hoofdpijn komt vaak voor bij uitdroging. Alcohol kan ook een trigger zijn voor migraine.
• Spanning
  Teveel spanning in je lichaam kan resulteren in wakker worden in de ochtend met hoofdpijn. De juiste slaaphouding en positie is daarom belangrijk, zodat je goed kunt slapen. Eerder in dit artikel werd al aangegeven dat de pijnprikkels in slaap pas later aankomen. Tijdens je slaap voel je niets, maar wanneer je wakker wordt, voel je de pijn.

Tips om wakker worden met hoofdpijn te voorkomen

• Vermijd het drinken van alcoholische dranken voor het slapen gaan.
• Drink genoeg water overdag.
• Heb je een slaapstoornis? Pak die dan aan, zodat je zoveel mogelijk in de avond je rust kunt pakken.
• Regelmaat, waarbij je elke avond op tijd naar bed gaat en elke ochtend op tijd wakker wordt, is daarbij een sleutelfactor.
• Zorg voor een comfortabele slaapomgeving en let op je slaaphouding!
• Je kunt ook naar een professional afstappen als het niet lukt. Denk bijvoorbeeld aan een huisarts die kan helpen om een diagnose te stellen. Of een tandarts die je kan helpen om te stoppen met tandenknarsen. Zo kun je er voor zorgen om wakker worden met hoofdpijn te voorkomen.

Pssst! Er zijn steeds meer hulpmiddelen die helpen om in een goede houding te slapen. Je zou kunnen denken aan een goed matras of een ondersteunende kussen om de juiste houding te hebben tijdens je slaap en nekpijn te voorkomen. Nekpijn veroorzaakt namelijk eveneens wakker worden met hoofdpijn.

Als de klachten te maken hebben met je matras, kussen of een verkeerde houding, dan raden we aan contact op te nemen met onze partner: Slaapfysiotherapeut Hidde Hulshof. Hidde heeft de ‘SlaapID meting’ ontwikkeld, in samenwerking met de TU Delft, wat een meting is die je slaaphouding, -klimaat, -beweging en -ritme meet. Aan de hand van deze metingen word je slaapomgeving en je pijnklachten verholpen. Het is een eenvoudige meting die je gewoon thuis kan uitvoeren.

We raden Hidde’s service aan omdat 39% van de mensen die hij helpt last hebben van pijnklachten tijdens of na het slapen en hij deze mensen het beste kan helpen.

Klik op de knop en vul je gegevens in en je komt in contact met Hidde of klik voor meer informatie over de SlaapID meting.

Veelgestelde vragen

Begeleiding nodig?

Met de SlaapID thuismeting – ontworpen door de TU Delft in samenwerking met slaapfysiotherapeut Hidde Hulshof – doe je een gratis thuismeting en ontdek je hoe je echt slaapt. Op basis van de slaaptest krijg je een passend matras en hoofdkussen aangeraden.

Klik op de knop en vul je gegevens in en een ervaren slaapfysiotherapeut zal contact met je opnemen of klik voor meer informatie.

Bronnen 

1 Early Morning Headaches: Causes, Prevention, and More

2 Morning Headaches: Causes and Treatments | Sleep Foundation

3 Prevalence and risk factors of morning headaches in the general population

4 Hypothalamus, sleep and headaches